Dzisiaj trudno jest zorganizować "strajk dla nowej sieci" nie tylko ze względu na hegemonię kulturową Doliny Krzemowej i jej marketing. Brakuje nam przede wszystkim nowego sposobu myślenia i działania, który mógłby tę hegemonię przełamać. W swoim wystąpieniu będę przekonywał, że uzupełnienie informatyki teoretycznej o wątki związane z ekologią techniki i etyką projektowania może utorować praktyczną drogę prowadzącą do takiego przełamania i ustanowić dojrzałą kulturę techniczną. Jej ustanowienie to jedno z kluczowych wyzwań, przed którym dzisiaj stajemy. Zwłaszcza po tym, gdy informatyczna puszka Pandory z wielkimi modelami językowymi została otwarta.

Nie jesteśmy w stanie wprost określić, jak może wyglądać internet po końcu świata i jakie formy cyfrowych bytów przetrwają stan chaosu. Istnieją oczywiście pewne przesłanki, na podstawie których możemy spekulować. Opierają się one na trzech pojęciach rodem z nowego internetu: Lore, Protokół i Vibe. Przy ich użyciu zwiedzimy sposoby opowiadania historii które cechuje rozproszenie, nielinearność i brak narratora. Bo, być może, formy tego typu przetrwają czas w którym indywidualna wypowiedź przestaje wystarczać.

Na styku dwóch kryzysów, kryzysu demokracji i kryzysu Web2 rodzą się cyfrowe monarchie. Pozornie archaiczne idee takie jak feudalizm czy monarchizm rozwijają swoje neo formy w środowiskach nowych technologii. Manifestacją tego jest m.in. Urbit, software, który miał być prototypem państwowości oraz nowym internetem. Kusząc niszowością i sexy interfejsami, urbitowy krąg wciągnął Grimes, cool kids z Brooklynu, aż w końcu wciągnął i mnie. Jak wygląda polityczny aspekt tego oprogramowania, jakie wartościowe elementy możemy w nim znaleźć i czemu feudalny futuryzm jest pociągający? Zapraszam na wild ride po technoreakcjonistycznej krainie (ʃƪ˘ﻬ˘)

Weszliśmy na platformy społecznościowe zwabieni obietnicą wspólnoty, ale też darmowego, spersonalizowanego "feedu". Ta obietnica była tylko wabikiem, od początku w interesie płacących klientów platform społecznościowych było coś innego: przykleić nas do ekranu.

W tym modelu odbiorca treści nie jest klientem, który może wpływać na serwowane mu treści. Interfejsy i algorytmy mediów społecznościowych są zaprojektowane tak, żeby stymulować nasz nasz cykl dopaminowy i uzależniać. Dokładnie tak jak cukier. Albo nikotyna. Dzieje się to kosztem nie tylko naszego dobrostanu (fizycznego i psychicznego), ale również jakości serwowanych nam treści.

Ten problem dostrzegła Unia Europejska. Prawo, które ogranicza szkodliwe skutki funkcjonowania wielkich platform internetowych zostało przyjęte w 2022 r. i obowiązuje pod nazwą Digital Services Act (DSA). Czy z pomocą nowej regulacji będziemy w stanie wymusić podmiotowe traktowanie ludzi zwanych "użytkownikami"?

Z perspektywy organizacji, która wspiera Komisję Europejską w upodmiotowieniu “użytkowników”, chcemy Wam opowiedzieć o przepisie na "zdrowsze" media społecznościowe. Jesteśmy przekonani, że da się je zaprojektować tak, by karmiły nie uzależniając, a w ważnych tematach -- dostarczały ludziom jakościowych informacji o świecie.

Jak często zadajemy sobie pytanie, na jakich zasadach korzystamy z technologii cyfrowych? Czy są to nasze zasady, czy tylko ich pozory, bo tak naprawdę, jako konsumenci rozwiązań cyfrowych mamy bardzo niewiele do powiedzenia? Czy możemy coś z tym zrobić?

Wiele obszarów zaangażowania człowieka w środowiska cyfrowe wyłania paradoksy (np. paradoks prywatności, paradoks samooptymalizacji), które mogą być traktowane jako sygnały, że powszechnie przyjmowane założenia na temat relacji człowiek-maszyna nie są transparentne, a nawet są podszyte manipulacją. Wyłaniają się narracje o ograniczeniu poczucia sprawczości użytkowników, a oni sami opisują swoje doświadczenia w kategoriach inercji. A co jeśli ten krajobraz można transformować?

W ramach naszego wystąpienia zastanowimy się, czy możliwa jest transformacja myślenia o “punktach styku” z technologią w rozbudowane "przestrzenie dialogu" i świadomego zaangażowania. Przyglądając się zasobom i potencjałowi człowieka, jak również jego ograniczeniom i podatności na uwikłanie, zaprosimy do dyskusji dotyczącej możliwości wprowadzania własnych zasad do relacji z technologiami cyfrowymi.

In this presentation, we’ll share experiments with developing digital platforms for communities on the scale of a village, where no schemas of “design thinking” or “lean startup” feedback loops are required because the user is a human next door. In order to maximise their returns from the means of communication, the monopolistic platform owners optimise them with professionalised design practices. These practices result in perfect “not allowed to touch” spaces.

We wonder whether spaces that effectively enable creativity on a community level share one characteristic: They are imperfect. This means they not only allow for, but require an active fixing by the user, where they not only participate in sharing but also how to share on it.

We will draw from concrete examples of our practice of “innovation of communities and communities of innovation” from remote fishing villages to urban creative spaces, and the digital platforms we have developed along the way.

Polityka i mitologia nowej techniki przedstawiają rozwój AI jako proces nieuchronny, zdeterminowany i totalny (chociaż na razie zdeterminowani są tylko inwestorzy). Z tej perspektywy wielkie modele są współczesnymi piramidami, które mają demonstrować władzę i zapewnić faraonom nieśmiertelność.

A co jeśli inne mitologie i inne technologie są możliwe? Co z małymi leśnymi modelami, albo z modelami, które ukryte pod schodami strzegą domu, żywiąc się słońcem, wodą lub, dlaczego nie, resztkami z obiadu?

W swoim wystąpieniu pokażę kilka punktów zwrotnych w powstawaniu technologii i mitów sztucznej inteligencji, postaram się też zarysować możliwości tworzenia własnych małych, autonomicznych modeli.

Wykład "AI: Przewodnik po przyszłych rajach i piekłach" analizuje wpływ technologii na współczesne wizje utopii i dystopii, od idealistycznych koncepcji lat 60. po nowoczesne projekty miast przyszłości jak Neom. Prezentacja skupia się na tym, jak te technologie mogą zarówno ulepszać jakość życia, jak i wprowadzać ryzyko większej kontroli i nierówności. Uczestnicy będą mieli okazję do refleksji nad etycznymi i społecznymi aspektami nowych technologii i ich roli w kształtowaniu przyszłych społeczeństw.

Cybernetyka przeżywa swoją drugą młodość. W dobie rozpędzonej rewolucji sztucznej inteligencji, wydaje się pozostawać bezpieczną ostoją, która daje perspektywę na zrównoważony rozwój technologiczny. Cybernetyka zajmuje się analizą systemów oraz konstrukcją procesów o charakterze cyklicznym, głównie tych zachodzących pomiędzy człowiekiem a maszyną. W swoich założeniach odwołuje się do świata przyrody. Pomaga uchwycić zarówno oczekiwane, jak i nieoczekiwane skutki rozwoju technologii informacyjnych dla planety i jej mieszkańców. Podczas wystąpienia chciałbym zarysować, jak cybernetyka może pomóc nam odnaleźć się w rzeczywistości kształtowanej przez modele AI.